Harttamponade

Een harttamponade is een aandoening met een ernstig ziektebeeld. Bij een harttamponade is er vochtophoping in het hartzakje. Het hartzakje, of het pericard, is een stevig zakje rondom het hart. Dit beschermt het hart en houdt het op zijn plaats.

Het hartzakje bestaat uit twee lagen. De binnenste laag is vergroeid met de hartspier. Tussen de twee lagen van het pericard zit normaal een klein beetje smeervloeistof. Daardoor kunnen de lagen gemakkelijker langs elkaar glijden. Als er plots veel vocht in het hartzakje komt, kan het hart niet meer pompen. Het vocht kan bloed of ontstekingsvocht zijn.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

• Ontsteking van het pericard (pericarditis) waarbij veel ontstekingsvocht vrijkomt.
• Scheur in het hart, bijvoorbeeld na een groot hartinfarct.
• Letsel van het hart, bijvoorbeeld na een messteek of een schotwond.
• Na een openhartoperatie (tot ongeveer vier weken daarna). Het gebruik van antistollingsmiddelen vergroot het risico op een bloeding.
• Scheur in het eerste deel van de lichaamsslagader (aortadissectie), waar deze net uit het hart komt.
• Ernstige hypothyreoïdie (trage schildklierwerking).

Symptomen

Een harttamponade geeft de volgende symptomen:

• Extreme moeheid.
• Angst en rusteloosheid.
• Benauwdheid.
• Weinig plassen.
• Pijn op de borst.
• Tekenen van shock : bleekheid, lage bloeddruk, snelle hartslag.
• Opgezette aderen in de hals.
• Een harttamponade leidt uiteindelijk tot een hartstilstand.

Diagnose

Op grond van de symptomen, de medische voorgeschiedenis van de patiënt en het lichamelijk onderzoek kan een arts vermoeden dat er sprake is van een harttamponade. Het is een ernstig ziektebeeld en er is niet veel tijd voor onderzoek. Meestal moet direct ingegrepen worden.

Een ECG (hartfilmpje) laat een normale elektrische activiteit van het hart zien. Op een echo van het hart is het vocht goed te zien.

Behandeling

Bij een harttamponnade moet met spoed worden ingegrepen. Het overtollige vocht moet uit het hartzakje worden afgevoerd. Hiervoor wordt een dunne, holle naald in het hartzakje ingebracht (pericardpunctie). Deze behandeling geeft vaak onmiddellijk verlichting en is levensreddend.

Soms wordt met een operatie een opening in het pericard gemaakt. In een aantal gevallen is daarna nog een operatie nodig, om de oorzaak weg te nemen. Bijvoorbeeld in het geval van een scheur in het hart of de aorta.

Meer informatie

Informatie van het Antoniusziekenhuis over pericardpunctie
www.antoniusziekenhuis.nl/1822865/1850369/pericardpunctie.pdf

Website van de Hart&Vaatgroep, van en voor mensen met een hart- of vaatziekte
www.hartenvaatgroep.nl/

Website van Hartpatiënten Nederland
www.hartpatienten.nl/