De functie van het hormoonstelsel

Het hormoonstelsel (endocriene systeem) bestaat uit klieren en organen die hormonen maken. Het bloed verspreidt de hormonen naar bepaalde delen van het lichaam. Daar voeren ze hun functie uit. Klieren en cellen van het hormoonstelsel zitten verspreid door het lichaam.

Het hormoonstelsel is een ingewikkeld systeem waar veel organen bij betrokken zijn. Voorbeelden van endocriene klieren zijn de hypofyse, de schildklier, de bijschildklieren, de thymus, de alvleesklier, de bijnieren, de paraganglia, de eierstokken en de testikels (zaadballen).

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Verschillende functies van het hormoonstelsel

Het hormoonstelsel regelt allerlei lichaamsfuncties. Bijvoorbeeld temperatuur, bewustzijn, ademhaling, bloeddruk, hartslag, spijsvertering, slapen en voortplanting.

Daarnaast regelt het hormoonstelsel reacties op lichamelijke en psychische stress. Ook zorgt het voor de huishouding van water, suikers en zouten als natrium, kalium en calcium.

Daarnaast heeft het hormoonstelsel een belangrijke functie bij de groei van iemand, de ontwikkeling van allerlei organen en de seksuele ontwikkeling.
Kortom: het hormoonstelsel zorgt ervoor dat de mensheid als geheel in stand blijft en dat mensen zelf ‘in balans’ blijven.

Het hormoonstelsel gebruikt voor bovengenoemde functies chemische stoffen die bekend staan als hormonen. Deze worden afgescheiden door de endocriene klieren. Elk hormoon heeft zijn eigen specifieke werking op verschillende organen. Hormonen kunnen een activerend effect hebben op bepaalde organen en functies of juist een remmend effect. Zo zorgen ze ervoor dat het evenwicht bewaard blijft.

Neuro-endocrien systeem

Het hormoonstelsel werkt zeer nauw samen met het zenuwstelsel. Er wordt dan ook vaak gesproken over het ‘neuro-endocriene systeem’.
Het hormoonstelsel staat onder controle van de hypothalamus. Dit is een gebied in de hersenen, waar allerlei signalen uit de verschillende gebieden van de hersenen binnenkomen. Ook heeft de hypothalamus zelf receptoren om waarden te meten. De hypothalamus kan zo alle lichaamsfuncties controleren. De hypothalamus geeft vervolgens signalen af aan de hypofyse door middel van zogenaamde ‘releasing hormonen’.

Negatieve terugkoppeling

De manier waarop het endocriene systeem vooral werkt is door een negatieve terugkoppeling. Dit is het best aan de hand van een voorbeeld uit te leggen.
Als de hypothalamus onder invloed van een binnenkomend signaal meer TRH (thyreotropine releasing hormoon) produceert, zet het de hypofyse aan tot de productie van TSH (thyreoid stimulerend hormoon), dat vervolgens de schildklier stimuleert tot de productie van schildklierhormonen.
Het zou niet goed zijn wanneer deze productie ongecontroleerd door zou gaan. Om dit te voorkomen en ervoor te zorgen dat het systeem in evenwicht blijft, zorgen de vrijgekomen schildklierhormonen ervoor dat er een rem op het systeem komt. De schildklierhormonen remmen op het niveau van de hypothalamus en hypofyse de afgifte van TRH en TSH. Dit wordt negatieve terugkoppeling of negatieve feedback genoemd. De werking van hypothalamus, hypofyse en een endocriene klier wordt een as genoemd. Zo heb je onder andere de hypothalamus-hypofyse-bijnier as en de hypothalamus-hypofyse-ovarium as.

Meer informatie:

Informatie van Wikipedia
https://nl.wikipedia.org/wiki/Endocrien_systeem

Barnes, O.A. (2004), Endocrine System, [Online], Available:
http://www.brodabarnes.org/endocrine_sys.htm

Tortora, G.J. and Grabowski, S.R. (2003), Principles of Anatomy and Physiology, 10th ed, John Wiley & Sons Inc., New York.