Calciumtekort
Wat is calcium?
Calcium is een mineraal. Het is belangrijk voor diverse lichaamsfuncties. Calcium zit vooral in zuivelproducten. In brood, noten en groenten zit ook calcium , maar veel minder.
De calciumspiegel in het bloed wordt nauwkeurig geregeld door de bijschildklieren , via het parathormoon. Ook het hormoon calcitonine uit de schildklier is nodig bij de regeling van de calciumspiegel. Een lage calciumspiegel wordt ook wel hypocalciëmie genoemd.
Voor de opname van calcium uit de voeding is vitamine D nodig. Wie nauwelijks melkproducten gebruikt, loopt een groot risico op een calciumtekort. Dit kan leiden tot botontkalking.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Waarvoor is calcium nodig?
Calcium heeft verschillende functies. Allereerst is calcium is nodig voor sterke botten en tanden. Verder zorgt calcium ervoor dat de spieren en het hart goed kunnen werken. Ook is calcium nodig voor de bloedstolling en de energievoorziening van het lichaam.
Een teveel aan calcium moet via de nieren worden uitgescheiden.
Dagelijkse hoeveelheid calcium
Dagelijks heeft een volwassene ongeveer 1000 milligram calcium nodig. Voor ouderen en kinderen gelden andere hoeveelheden . Wie teveel calcium binnenkrijgt (meer dan 2500 milligram) loopt een verhoogde kans op nierstenen of verkalking in de bloedvaten.
Oorzaken van calciumtekort
Een calciumtekort (Hypocalciëmie) kan ontstaan door:
- Onvoldoende calcium in de voeding.
- Verminderde opname van calcium in de darmen door een darmziekte.
- Een tekort aan vitamine D.
- Een overmatige verlies aan calcium via de nieren, bij chronische nierinsufficiëntie.
- Een verminderde werking van de bijschildklieren ((hypoparathyreoïdie).
- Acute ziektebeelden als een alvleesklierontsteking of bloedvergiftiging.
Symptomen calciumtekort
Vaak zijn er geen symptomen omdat het lichaam probeert de bloedspiegel in stand te houden. Hiervoor wordt calcium uit de botten vrijgemaakt. Een langdurig tekort aan calcium kan bij volwassenen leiden tot botontkalking.
Als de calciumspiegel in het bloed te laag is, ontstaan verschijnselen als: verwardheid, vergeetachtigheid, wanen, spierkrampen (tetanie), spierzwakte en hartritmestoornissen.
Diagnose
De klachten, de medische voorgeschiedenis en informatie over het dieet vormen naast het lichamelijk onderzoek de basis bij het stellen van de diagnose. Daarnaast kan aanvullend onderzoek de diagnose bevestigen. In het bloed kan de calciumspiegel worden bepaald. In het bloed wordt ook het gehalte aan vitamine D en bijschildklierhormoon bepaald. Een hartfilmpje kan hartritmestoornissen laten zien. Botontkalking kan worden vastgesteld door middel van een DXA-scan.
Behandeling
Een calciumtekort wordt behandeld door het dieet aan te passen. Als dit niet lukt, kunnen extra calciumtabletten nodig zijn. Vaak wordt er ook vitamine D voorgeschreven om de calciumopname in de darm te bevorderen. Bij een heel ernstig tekort kan calcium ook via een infuus worden toegediend.
Complicaties
Een langdurige calciumtekort kan leiden tot botontkalking (osteoporose ), waardoor een verhoogd risico op botbreuken optreedt. Als de calciumspiegel in het bloed ernstig verlaagd is, kan dit leiden tot levensbedreigende hartritmestoornissen.
Zelfzorg
Gebruik voldoende zuivelproducten en producten waar vitamine D in zit. Voor bepaalde groepen is extra aanvulling nodig van vitamine D.
Meer informatie
Informatie van het Voedingscentrum
www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/calcium.aspx
Informatie over hoeveel calcium u nodig hebt
www.vitamine-info.nl/hoeveel-heb-ik-nodig/
Informatie over calciumtekort (Engels)
http://emedicine.medscape.com/article/241893-overview
Bronner, F. (2003), “Calcium Nutrition and Metabolism”, Dent Clin North Am, vol. 47, no. 2, April, pp. 209-224.
www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=pubmed&dopt=Abstract&list_uids=12699228
Holick, M.F. and Krane, S.M. (2001), Introduction to Bone and Mineral Metabolism, in: Braunwald, E., Fauci, A.S., Kasper, D.L., Hauser, S.L., Longo, D.L. and Jameson, J.L. (eds) Harrison’s Principles of Internal Medicine, 15th ed, vol. 2, McGraw-Hill, New York.