Afwijkende geelzucht bij pasgeborenen

Meer dan 60 procent van de pasgeborenen wordt geel na de geboorte. Bij de meeste van hen is er sprake van normale geelzucht. Bij een klein aantal (1 procent) ontstaat afwijkende geelzucht.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaken

Bij afwijkende geelzucht wordt het bilirubinegehalte in het bloed van je baby té hoog. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals:

• Bloedgroepantagonisme Je baby heeft via de placenta antistoffen gekregen die de bloedcellen in zijn bloed afbreken.
• Een infectie De lever is hierdoor niet in staat om bilirubine vlot af te breken.
• Een tekort aan vocht Als je baby slecht drinkt, stijgt de hoeveelheid bilirubine in het bloed. Je baby heeft weinig ontlasting, waardoor ook de afvoer van bilirubine vertraagt.
• Een stofwisselingsziekte Het bilirubine wordt niet goed verwerkt in het lichaam van je baby en blijft zich ophopen. De kinderarts zal verschillende testen bij je baby uitvoeren om te zien of en waar de stofwisseling gestoord is.
• Afwijkingen in het darmstelsel Bilirubine wordt afgevoerd via de ontlasting. Als het darmstelsel ergens geblokkeerd is, hoopt de ontlasting zich op in het lichaam van je baby. Het bilirubine in de ontlasting wordt geresorbeerd (opgenomen door het lichaam) en komt weer terecht in het bloed.

Verschijnselen

Ontstaat de geelzucht na de eerste 24 uur, dan is het beleid afhankelijk van de conditie van je baby en het aantal uur dat hij oud is. Als je baby naast de geelzucht ook last krijgt van sufheid of slecht gaat drinken, is er waarschijnlijk sprake van afwijkende geelzucht.
Tekenen van afwijkende geelzucht zijn:

• Geelzucht in de eerste 24 uur na de geboorte Als je baby in de eerste 24 uur na de geboorte geel wordt, is er altijd sprake van afwijkende geelzucht.
• Sufheid en slecht drinken Dit zijn tekenen dat het bilirubinegehalte in het bloed van je baby te hoog is gestegen.
• Toenemende of niet-afnemende geelzucht Normale geelzucht bij pasgeborenen neemt na de 3e of 4e dag af. Als afwijkende geelzucht niet wordt herkend en behandeld, kan de hoeveelheid bilirubine in het bloed zo hoog worden dat er hersenbeschadigingen ontstaan.

Diagnose

Als de verloskundige of arts het vermoeden heeft dat de geelzucht bij je baby niet normaal is, is het beleid afhankelijk van het aantal uren dat je baby oud is. Pasgeborenen die binnen 24 uur na de geboorte geel worden, worden direct doorverwezen naar de kinderarts. Is je baby ouder dan 24 uur, dan wordt bloed afgenomen om het bilirubinegehalte te bepalen.

De gemakkelijkste manier om bloed af te nemen bij een pasgeborene is met een prikje in de hiel. Door je baby te voeden tijdens de prik, voelt hij minder pijn. Je kunt ook het hieltje voor de prik wat opwarmen door er stevig met je hand over te wrijven of door in het voeteneinde van zijn bedje een warme kruik te leggen.

Als het bilirubinegehalte inderdaad te hoog blijkt te zijn, hangt de behandeling af van de leeftijd van je baby en de hoogte van het bilirubinegehalte. Is de waarde erg hoog (>260 micromol/liter) of stijgt het erg snel, dan wordt je baby doorverwezen naar de kinderarts. Bij andere verhoogde bilirubinewaardes wordt je baby elke 4-6 uur geprikt en gecontroleerd totdat de waarde weer normaal is (of zo hoog dat je baby verwezen wordt naar de kinderarts).

Bij oudere baby’s wordt hetzelfde beleid gevoerd, alleen zijn de grenswaarden wat anders. Baby’s tussen 49 en 72 uur oud worden verwezen naar de kinderarts als het bilirubinegehalte >310 micromol/liter is. Baby’s ouder dan 72 uur worden pas verwezen als het bilirubinegehalte >340 micromol/liter is.

Behandeling

Een verhoogd bilirubinegehalte kan behandeld worden met fototherapie. Je baby wordt dan opgenomen in het ziekenhuis en met een luier aan onder een lamp gelegd die ultraviolet licht uitstraalt. Het licht vergemakkelijkt de afbraak van bilirubine. In sommige plaatsen in Nederland is het mogelijk om een zogenaamd ‘bilibedje’ te huren zodat je baby thuis behandeld kan worden.

Bij extreem hoge bilirubinewaardes kan een wisseltransfusie nodig zijn. Het bloed van je baby wordt dan gedeeltelijk vervangen door bloed van een bloeddonor. Als de geelzucht veroorzaakt wordt door een infectie, stofwisselingsziekte of afwijking in het maag-darmkanaal, moet dit behandeld worden.

Een infectie die door een bacterie wordt veroorzaakt, kan behandeld worden met antibiotica. De behandeling van een stofwisselingsziekte is medicamenteus en een obstructie in het maagdarmkanaal wordt operatief behandeld.

Meer informatie

Informatie van het Nederlands Huisartsen Genootschap
http://nhg.artsennet.nl

Informatie van de Tergooiziekenhuizen over fototherapie
http://www.tergooiziekenhuizen.nl