Acute maagverwijding (maagdilatatie)
Bij acute maagverwijding, ook wel maagdilatatie genoemd, is de normale spanning van de spieren in de maagwand verdwenen. Daardoor kan de maag niet goed meer functioneren. De maag raakt overvol met vloeistof, voedsel en lucht, en zwelt op.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Oorzaken
Veel voorkomende oorzaken van acute maagverwijding zijn ondervoeding en langdurige immobiliteit, bijvoorbeeld bij langdurige bedrust of rolstoelafhankelijkheid. De aandoening komt ook voor bij vernauwing van de maaguitgang (pylorusstenose ). In dat geval wordt voedsel vanuit de maag niet voldoende naar de dunne darm getransporteerd en blijft langdurig in de maag aanwezig.
Een verwonding of operatie aan of dicht bij de maag kan ook verwijding van de maag veroorzaken als er zenuwen beschadigd raken die ervoor zorgen dat de maag zijn spierspanning behoudt. Ook bij mensen met diabetes kunnen deze zenuwen worden aangetast door langdurig hoge bloedsuikerspiegels. Dit wordt diabetische gastroparese (maagverlamming) genoemd en zorgt voor een vertraagde maagontlediging.
Bij mensen die beademd worden via een beademingsmasker of zuurstof krijgen via een zuurstofmasker kan acute maagdilatatie ontstaan doordat lucht wordt ingeslikt. Iets vergelijkbaars gebeurt als zich tijdens een reanimatie lucht ophoopt in de maag . Het ophopen van lucht in de maag kan ook tijdens een kijkonderzoek (endoscopie) van het maagdarmkanaal ontstaan.
Verschijnselen
Hevige buikpijn is een veel voorkomend verschijnsel bij acute verwijding van de maag. Mensen zijn misselijk, hebben een verminderde eetlust en moeten veel boeren. Daarnaast komen vaak ademhalingsmoeilijkheden voor, doordat de opgezwollen maag op de longen drukt. Als het middenrif door de opgezwollen maag wordt geprikkeld, kunnen langdurige hikaanvallen voorkomen. Vaak zijn patiënten met acute maagdilatatie uitgedroogd. Als de aandoening niet tijdig wordt herkend, kan de patiënt hevig gaan braken. Het braaksel is donkerbruin van kleur. Komt het braaksel in de longen terecht, dan kan een ernstige longontsteking (aspiratiepneumonie ) ontstaan.
Diagnose
Op basis van de klachten en het lichamelijk onderzoek kan de diagnose overwogen worden. Op een röntgenfoto van de buik is de abnormaal gezwollen maag te zien. De inhoud van de maag kan nader worden bekeken door via de neus een slang (sonde) in te brengen en de maaginhoud op te zuigen (aspiratie).
Behandeling
Het opzuigen (aspiratie) van de maaginhoud is niet alleen bedoeld om de diagnose te kunnen stellen. Deze procedure is ook therapeutisch: als de maaginhoud is verwijderd, neemt de druk in de maag sterk af. Omdat patiënten met een maagdilatatie snel uitdrogen, krijgen ze een infuus met vocht en zouten.
Een maagverwijding kan alleen definitief verholpen worden door de onderliggende oorzaak te behandelen. Geneesmiddelen tegen misselijkheid en braken, zoals domperidon en metoclopramide, kunnen een vertraagde maagontlediging verbeteren.
Complicaties
Door de toegenomen druk in de maag kan de bloedtoevoer naar het maagslijmvlies afnemen en zelfs helemaal stoppen. Dit kan afsterving (necrose) van het maagslijmvlies veroorzaken, dat daarna loslaat.
Omringende organen kunnen door de vergrote maag worden samengedrukt. Als de patiënt plotseling hevig moet braken, kan het braaksel in de longen terechtkomen. Dit kan een ernstige longontsteking (aspiratiepneumonie) veroorzaken.
Meer informatie
Informatie van de Maag Lever Darmstichting
www.mlds.nl/ziekten/57/vertraagde-maagontlediging/
Informatie van de NDDIC over gastroparese
http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/gastroparesis// (Engels)
Primrose, J.N. (2000), Stomach and Duodenum, in: Russell, R.C.G., Williams, N.S., and Bulstrode, C.J.K. (Eds), Bailey and Love’s Short Practice of Surgery, 23rd edition, Arnold, London.