Acute blindedarmontsteking met buikvliesontsteking

De blindedarm is het eerste gedeelte van de dikke darm. De appendix is het wormvormig aanhangsel dat aan de blinde darm hangt. In de volksmond, maar ook in de medische wereld wordt de appendix meestal blindedarm genoemd, al is dit dus niet helemaal correct.
Een plotselinge, ernstige ontsteking van de blindedarm wordt acute blindedarmontsteking genoemd of acute appendicitis. Als de ontsteking niet wordt behandeld, kan de appendix openbarsten (perforatie). De infectie kan zich dan verspreiden naar andere delen van de buik, in het bijzonder naar het buikvlies (peritoneum).
Het buikvlies is een dun, transparant vlies dat normaal gesproken alle organen in de buikholte en de binnenwanden van de buikholte bedekt. Ontsteking van het buikvlies wordt buikvliesontsteking (peritonitis) genoemd. Hoe langer een blindedarmontsteking aanwezig is, hoe groter de kans dat de appendix openbarst en zich een buikvliesontsteking ontwikkelt.
Acute blindedarmontsteking kan mensen in elke leeftijdsgroep treffen, maar komt het meeste voor bij jongvolwassenen. Acute blindedarmontsteking met buikvliesontsteking doet zich vaker voor bij ouderen.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaken

Het is niet bekend wat precies de oorzaak is van acute blindedarmontsteking, maar er bestaan diverse theorieën over. Door indikking van de ontlasting (fecoliet), worminfecties van de darm of ontstekingen in de darm kan de blindedarm afgesloten raken. Bacteriën in de blindedarm kunnen zich dan gemakkelijk vermeerderen en een blindedarmontsteking veroorzaken.
Bij een acute blindedarmontsteking is de appendix opgezwollen en gevuld met pus. Als de ontstoken appendix niet tijdig wordt behandeld, barst deze open. De ontlasting en de pus vol bacteriën lopen de buik in. Zo kan zich een buikvliesontsteking ontwikkelen.

Verschijnselen

Het belangrijkste symptoom van een blindedarmontsteking is pijn in de buik. De pijn kan dagenlang vaag blijven, maar wordt langzamerhand erger. De pijn begint meestal vlakbij de navel en verplaatst zich vervolgens omlaag en naar rechts. De pijn verergert bij beweging, diep ademhalen, hoesten, niezen of bij aanraking van het gebied. Dikwijls is er ook vervoerspijn, als je bijvoorbeeld met de auto over een hobbel rijdt. Er is sprake van een lichte temperatuursverhoging (tot 38,5 ºC) en een algeheel ziektegevoel. Vaak heeft de patiënt geen eetlust, is misselijk en moet braken. Ook kan zich obstipatie of juist diarree voordoen.
Mensen met een buikvliesontsteking als gevolg van een acute blindedarmontsteking hebben ernstige, aanhoudende buikpijn en zijn erg ziek. Ze hebben meestal hoge koorts en een snelle hartslag. De buik is zeer gevoelig voor aanraking. Door de ontsteking zijn de bewegingen van de darmen vaak verstoord en hopen darmgassen en vocht zich op.

Diagnose

De diagnose buikvliesontsteking door blindedarmontsteking wordt gesteld op basis van de verschijnselen en het lichamelijk onderzoek bij de patiënt. Uit bloedonderzoek blijkt een groot aantal witte bloedcellen, een teken van ontsteking. Soms wordt er een echo gemaakt. In geval van buikvliesontsteking is daarop vocht in de buikholte zichtbaar. Ook kan met de echo worden gekeken of de blindedarm er ontstoken uitziet. Meestal wordt de oorzaak van een buikvliesontsteking pas duidelijk tijdens een operatie.

Behandeling

Iemand met bovenstaande klachten moet onmiddellijk in het ziekenhuis worden opgenomen. Er wordt een infuus ingebracht om het vochtgehalte van het lichaam op peil te houden. Via dit infuus kunnen ook antibiotica worden toegediend om de infectie te bestrijden. Daarnaast krijgt iemand pijnstillers om de klachten te verlichten. Als de algehele toestand stabiel is, wordt de patiënt geopereerd. Bij deze operatie, appendectomie genoemd, wordt de ontstoken appendix verwijderd. Dat kan gebeuren door een open operatie of door middel van een kijkoperatie met een laparoscoop. Nadat de ontstoken, geperforeerde appendix is verwijderd, wordt de buikholte grondig gespoeld. Zo wordt pus uit de buikholte verwijderd. Dit spoelen van de buik wordt een peritoneale lavage genoemd. Soms is het nodig meerdere keren te spoelen , voordat de buikvliesontsteking onder controle is. Als er pus in de buikholte zit , wordt de operatiewond vaak opengelaten . Deze geneest vanzelf binnen enkele weken.

Complicaties

De infectie die zich vanuit de blindedarm verspreidt, kan een plaatselijke opeenhoping van pus veroorzaken in de onderbuik. Dit wordt een abces genoemd. Soms breidt de infectie zich via het bloed uit naar andere delen van het lichaam. Er is dan sprake van bloedvergiftiging (sepsis). Dit is een ernstige aandoening die zonder behandeling dodelijk kan zijn.
De genezing van een buikvliesontsteking kan gepaard gaan met littekenweefsel en verklevingen . Deze verklevingen kunnen leiden tot een afsluiting van de darmen.

Meer informatie

Informatie van het Academisch Medisch Centrum over blindedarmontsteking
www.amc.nl/web/Het-AMC/Afdelingen/Medische-afdelingen/Kinderchirurgisch-Centrum-Amsterdam/Kinderchirurgisch-Centrum-Amsterdam/Onderzoek.htm

Informatie van Chirurg en Operatie over de behandeling van een blindedarmontsteking
www.chirurgenoperatie.nl/pagina/buik_algemeen/appendicitis.php

Richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van GastroIntestinale Chirurgie
www.nvgic.nl/richtlijnen/richtlijn%20appendicitis.pdf

Birnbaum, B.A. and Wilson, S.R. (2000), “Appendicitis at the Millennium”, Radiology, vol. 215, no. 2, May, pp. 337-348.
www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=12509570&dopt=Abstract


O’Connell, P.R. (2000), The Vermiform Appendix, in: Russell, R.C.G., Williams, N.S. and Bulstrode, C.J.K. (eds), Bailey and Love’s Short Practice of Surgery, 23rd edn, Arnold, London.