Acute blaasontsteking
Acute blaasontsteking (cystitis) treedt meestal op na een infectie van de blaas en komt vooral bij vrouwen voor.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Oorzaken
Acute blaasontsteking treedt gewoonlijk op na een infectie van de blaas. Meestal verspreidt de infectie zich naar de blaas via de urethra (urinebuis). De infectie kan zich echter ook via de bloedbaan verspreiden, afkomstig zijn van geïnfecteerde naastgelegen organen of zijn veroorzaakt door een medische ingreep waarbij een instrument in de blaas is ingebracht. Vatbaarheid voor blaasontsteking wordt in de hand gewerkt door blootstelling aan straling, blaasstenen en de aanwezigheid van een lichaamsvreemd object of een neoplasma (tumor) in de blaas. Enkele andere oorzaken van een verhoogde kans op een blaasontsteking zijn onvolledige lediging van de blaas doordat de urine niet vrij kan wegstromen, zoals bij een urethrastrictuur of prostaathypertrofie, en de aanwezigheid van blaasdivertikels (abnormale, zakvormige uitstulpingen in de blaaswand). Letsels en aandoeningen van het ruggenmerg waardoor patiënten niet in staat zijn hun blaas volledig te ledigen, kunnen ook tot een verhoogde kans op een blaasontsteking leiden. Na de menopauze hebben vrouwen een verhoogd risico op blaasontsteking door een tekort aan het vrouwelijk geslachtshormoon oestrogeen. Onder gezonde jonge vrouwen treedt acute blaasontsteking soms op na de geslachtsgemeenschap (er wordt dan van ‘honeymoon cystitis’ gesproken) doordat daarbij bacteriën via de urethra zijn binnengedrongen.
Verschijnselen
Het gebruikelijkste verschijnsel van acute blaasontsteking is veelvuldig moeten plassen. Daarnaast is de aandrang om te plassen erg sterk, kan er sprake zijn van onwillekeurig urineverlies en van lichte tot hevige pijn bij het plassen. In enkele gevallen zitten er bloedsporen in de laatste urine. Bij ernstige blaasontsteking bevat de urine al bloed als patiënten beginnen te plassen.
Diagnose
Laboratoriumonderzoeken als urineanalyse helpen de diagnose van acute blaasontsteking te bevestigen. De urine kan namelijk eiwit, bloed en soms nitrieten of pus bevatten. De aanwezigheid van deze stoffen kan worden aangetoond door een dipstick (een geprepareerd staafje) in de urine te dompelen. Het micro-organisme dat verantwoordelijk is voor de infectie (gewoonlijk een bacterie) kan worden opgespoord door bacteriologisch onderzoek. .Bij steeds terugkerende blaasontsteking kan het nodig zijn een cystoscopie (kijkonderzoek van de blaas) te doen om eventuele achterliggende afwijkingen van de blaas op te sporen. Zo’n cystoscopie vindt plaats op een moment dat er geen blaasontsteking is.
Behandeling
De behandeling van acute blaasontsteking houdt in dat patiënten veel moeten drinken, terwijl zij daarnaast vaak antibiotica krijgen om de achterliggende infectie te bestrijden. Cranberrysap lijkt het aantal blaasontstekingen te kunnen verminderen. Bij vrouwen met terugkerende blaasontstekingen na het vrijen, kan het helpen om na kort na het vrijen te plassen.
Prognose
Tijdens de zwangerschap treedt soms acute blaasontsteking op met als oorzaak het achterblijven van urine in de blaas. Zonder behandeling kan acute blaasontsteking leiden tot nierinfectie (pyelonefritis), een aandoening die schadelijk kan zijn voor zowel de aanstaande moeder als de ongeboren vrucht.
Meer informatie
Informatie van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)
nhg.artsennet.nl
Informatie van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)
nhg.artsennet.nl
Neal, D.E. (2000), The Urinary Bladder, in: Russell, R.C.G, Williams, N.S. and Bulstrode, C.J.K. (eds) Bailey and Love’s Short Practice of Surgery, 23rd ed, Arnold, London.
Schaeffer, A.J. (1998), Infections of the Urinary Tract, in: Walsh, P.C. Retik, A.B, Vaughan, E.D.Jr, et al. (eds) Campbell’s Urology, 7th ed, W.B. Saunders Company, Pennsylvania.
Tice, A.D. (1999), “Short-course Therapy of Acute Cystitis: A Brief Review of Therapeutic Strategies”, The Journal of antimicrobial chemotherapy, vol.43, March, Suppl.A:85-93.