Achillespeesklachten

Wat zijn achillespeesklachten?

Achillespeesklachten komen veel voor. Ze kunnen ontstaan door een ontsteking, irritatie of beschadiging (in de buurt) van de achillespees. Pezen zorgen voor de aanhechting van spieren aan de botten. Om de pees zit een soort vlies. De pees ligt in een koker (peesschede), waarin deze soepel kan bewegen.

De peesschede kan ontstoken raken (peritendinitis).
De pees zelf kan ook beschadigd zijn (tendinopathie). Dat is een soort slijtage van de pees. Een tendinopathie is meestal een vorm van overbelasting. Vooral hardlopers en sporters die veelvuldig springen, zijn gevoelig voor achillespeesklachten. Maar ook andere sporters kunnen er last van krijgen.
Een slijmbeursontsteking in de buurt van de achillespees kan ook klachten veroorzaken.
Soms scheurt of knapt de pees (peesruptuur) door letsel.

Dokter Appke voor uw gezondheidsvragen

Bij een langdurige keelpijn wel of niet naar de huisarts? Heeft u een bijsluiter waar u niet uitkomt? Dokter Appke is er voor u!

• Snel én deskundig antwoord op uw gezondheidsvraag
• Online beeldbellen met een huisarts
• Stuur een foto mee van uw klacht
• Uw gegevens zijn veilig en blijven vertrouwelijk
• Ook 's avonds, in het weekend én op feestdagen bereikbaar

Download Dokter Appke

Mensen met dit soort klachten hebben meestal een actieve levensstijl. Of ze maken herhaalde bewegingen tijdens de dagelijkse werkzaamheden. 

Symptomen

Achillespeesklachten ontstaan langzaam en worden steeds erger. De pijn zit ongeveer 5 tot 7 centimeter boven het hielbeen. Dat is precies aan te wijzen.

• In het beginstadium komt de pijn na een zware inspanning. Het ebt dan na enkele uren weg.
• De pijn neemt toe bij meer belasting van de pees. In het volgende stadium is de pijn ook voelbaar tijdens een normale bezigheid. Bijvoorbeeld op het werk of bij het sporten. De trap op- en aflopen kan dan veel moeite kosten. Sommige mensen kunnen niet meer op hun tenen staan. Breidt deze fase zich verder uit, dan treedt de pijn ook in rust op. Het wordt steeds moeilijker en pijnlijker om het gewricht te bewegen. Behalve pijn kan er ook sprake zijn van een stijf gevoel. Bijvoorbeeld in de ochtend en na een tijd rust. Ook kan de achillespees licht gezwollen zijn of warm aanvoelen.
• Als de achillespees scheurt, voelt dit als een soort knappen. Het gebied wordt daarna blauw en dik. Voordat dit gebeurt, is de scheuring soms nog met de hand te voelen.

Oorzaken achillespeesklachten

De oorzaken van een achilles tendinopathie zijn wetenschappelijk nog niet volledig opgehelderd. Waarschijnlijk ontstaat het door een combinatie van interne en externe factoren.

Externe risicofactoren zijn omgevingsfactoren, zoals:

 

• Ondergrond.
• Weersomstandigheden.
• Training.
• Sportuitrusting.

Interne risicofactoren zijn persoonlijke factoren, zoals:

• Leeftijd. Spiergroepen raken zwaarder belast bij het ouder worden. En gewrichten worden minder stabiel. Daardoor geven de pezen eerder problemen.
• Verminderde spierkracht of lenigheid van de kuitspieren.
• Slechte doorbloeding van de achillespees. De doorbloeding van de achillespees is matig. Vooral in het gebied zo’n 5 tot 7 centimeter boven het hielbeen. Herstel na (kleine) beschadigingen verloopt daardoor langzaam.
• Beenlengteverschil of een voetafwijking. Hierdoor kan er meer spanning komen op de achillespees. Daardoor kan tendinopathie ontstaan.
• Hyperpronatie van de voet. Hierbij is de voet te veel naar binnen gekanteld. Daardoor ontstaat een korte, verhoogde belasting. Deze kanteling is aan te passen met goed corrigerende schoenen en eventueel steunzolen.
• Geslacht. Mannen hebben een grotere kans op het krijgen van achillespeesklachten. De reden hiervan is niet bekend.
• Overgewicht.

Training:
Herhaalde bewegingen zijn een risico voor de pezen. Zoals lopen en springen. Dat belast de achillespees steeds weer.

• Vaak ontstaat een tendinopathie nadat de trainingsintensiteit of -omvang is verhoogd.
• Ook herhaalde bewegingen bij dagelijkse activiteiten kunnen een oorzaak zijn.

Sportuitrusting:
Slechte of ongeschikte schoenen zijn een risicofactor. Die kunnen peesontstekingen veroorzaken in de voet en het onderbeen.

• Sportschoenen moeten passen bij het gebruik en bij de voeten.
• Daarnaast moeten ze tijdig worden vervangen. Schoeisel van 1 tot 2 jaar oud heeft al veel van de schokdempingskwaliteiten verloren.

Diagnose achillespeesklachten

Het is verstandig om een deskundige te raadplegen:

• Wanneer achillespeesklachten veel last geven.
• Wanneer de eigen maatregelen na 2 tot 4 weken geen verbetering geven.
• Bij twijfel over de aard van de blessure.
• Bij ongerustheid over de klachten.

Zo’n deskundige kan de huisarts, een sportmedisch adviescentrum (SMA) of een (sport)fysiotherapeut zijn. 

Onderdeel van het stellen van de diagnose zijn:
De voorgeschiedenis van de patiënt.
Meestal is er sprake van een blessure of van zwaar sporten. Bij wijze van training heeft de sporter bijvoorbeeld kort geleden hellingen opgerend, of is hij trappen opgelopen.

Lichamelijk onderzoek:
Het specifieke gebied is meestal pijnlijk en gevoelig. De diagnose van een scheuring van de achillespees gebeurt met een speciaal onderzoek, de Thompson-test. Hierbij knielt de patiënt op een stoel. De onderzoeker knijpt voorzichtig in de kuit. Normaal gesproken buigt de voet zich dan in de richting van de zool. Bij een gescheurde pees gebeurt dit nauwelijks of niet.

Beeldvormend onderzoek:
Dit kan andere oorzaken van klachten uitsluiten. Beeldvormend onderzoek kan bijvoorbeeld een echografie zijn. Een MRI kan nuttig zijn om vast te stellen hoe ernstig de pees is beschadigd. Daarmee kan ook worden bepaald waar de scheuring precies zit.

Behandeling achillespeesklachten

De behandeling van achillespeesklachten richt zich vooral op het verlichten van pijn. Ook moet het ervoor zorgen dat normaal functioneren snel weer mogelijk is.

• Bij een gescheurde pees is opereren niet altijd nodig. Aangeraden wordt om ongeveer een week niet te sporten. Of alleen sporten te beoefenen waarbij de pees niet wordt belast, bijvoorbeeld zwemmen.
• Voldoende rust is van groot belang voor een goede genezing. De arts kan pijnstillers geven tegen pijn en ontsteking, daarna starten lichte oefeningen.
• Operatieve behandeling kan nodig zijn. Bijvoorbeeld bij jonge mensen die actief en geregeld aan sport doen, en bij mensen die lang met een gescheurde pees zijn blijven rondlopen. Een grote beschadiging in de gescheurde pees kan worden behandeld. Daarvoor neemt de chirurg een stuk van een andere pees en hecht deze op de plaats van het defect (peestransplantatie).
• Zodra de wond geneest: Kun je beginnen met wandelen, lichte oefeningen en fysiotherapie. Maar moet je wel activiteiten vermijden waarbij de pees te zwaar wordt belast, zoals rennen, springen, stevig wandelen en fietsen.

Achillespeesklachten voorkomen

De volgende adviezen kunnen de kans op achillespeesklachten verminderen.

Training:

• Begin altijd met een goede warming-up:Beweeg 5 tot 10 minuten op een rustige intensiteit waar je wel warm van wordt. Doe daarna verschillende oefeningen om de spieren los te maken. Draai bijvoorbeeld met de voet rondjes of andere figuren in de lucht. Of draai met de hak rondjes terwijl de tenen op de grond blijven staan. Doe deze oefeningen ongeveer 15 seconden per keer en herhaal dit twee- tot driemaal. Draai rustige, gecontroleerde figuren. Herhaal hierna de oefeningen kort in een hoger tempo.
• Zorg voor een goede trainingsopbouw:Voer de intensiteit en de omvang van de trainingen geleidelijk op. Bouw de training dus zeer langzaam op tot het oude niveau. Dat is vooral belangrijk na een blessure of ziekte.
• Beëindig de training altijd met een cooling-down:Deze kan bestaan uit enkele minuten rustig bewegen en het uitvoeren van de bovenstaande oefeningen.

Behalve de veldtrainingen zijn spierversterkende oefeningen aan te raden. Dat kan verschillende blessures voorkomen. Hierbij verdient elke spiergroep de aandacht.

Sportuitrusting:

• Draag sportschoenen die goed passen met een schokdempende en stevige zool, een stevige hielsteun, een hoge soepele hielrand, een zool waarmee het makkelijker wordt om op de gebruikte ondergrond te draaien.
• Heb je (lichte) voetafwijkingen, bijvoorbeeld knikplatvoeten? Hou daar dan rekening mee bij de aanschaf van nieuwe sportschoenen. Een goede sportspeciaalzaak kan aangeven wat de juiste sportschoenen zijn.
• Soms is het noodzakelijk om bij voetafwijkingen of een beenlengteverschil een speciale aanpassing in of onder de sportschoen te laten maken. Het best kan een orthopedisch schoenmaker of een podotherapeut dit doen.
• De overige kleding moet het lichaam goed beschermen tegen invloeden van buiten. Dat helpt om blessures zo veel mogelijk te voorkomen.

Omgeving:

• Train zoveel mogelijk op een zachte, maar wel effen ondergrond (bos, gras).
• Als je geen lichamelijke klachten hebt, varieer de ondergrond dan zoveel mogelijk tijdens de training. Deze variatie zorgt ervoor dat spieren en pezen zich goed ontwikkelen en zich beter kunnen aanpassen aan de omstandigheden.
• Vermijd glibberige ondergronden.

Lichaamsgewicht:

Sporters met een (te) hoog lichaamsgewicht, lopen een grotere kans op blessures. Bij overgewicht helpt afvallen mee om overbelasting te voorkomen.

 

Zelfzorg

Bij achillespeesklachten kun je zelf het volgende doen:

• Reageer alert op pijnklachten tijdens de warming-up.Pijn is niet normaal. Dit kan wijzen op een beginnende blessure.
• Volg geen intensief sportprogramma als je dat niet gewend bent.Achilles tendinopathie is het gevolg van overmatig gebruik of overbelasting van de achillespees. De overbelasting bestaat uit veel herhalingen van dezelfde beweging bij een gemiddelde kracht. Zoals bij lopen of springen.
• Doe oefeningen om sterke pezen te krijgen.Pezen ontwikkelen het best door een hoge krachtsbelasting. Dan verbetert de structuur en wordt de pees sterker. Na een hoge belasting ontspant de spier ook veel beter dan na veel herhaalde matige belastingen. De pezen herstellen meer door ontspanning na inspanning. Ze ontwikkelen zich dan beter. Excentrisch trainen helpt deze hoge belasting te bereiken. Een fysiotherapeut leert je de juiste oefeningen. Vraag de huisarts zo nodig om een verwijzing of neem rechtstreeks contact op met een fysiotherapeut.

Doortrainen of rust nemen?

• Vermijd overmatige belasting van de achillespees in eerste instantie zo veel mogelijk. Springen en hardlopen vormen snel een te hoge belasting, net als andere gewichtdragende oefeningen.
• Rust is zeker in het begin noodzakelijk voor een goed herstel.
• Daarnaast zijn er verschillende oefeningen om de kracht en flexibiliteit van de achillespees en kuitspieren te verbeteren.

Alternatieve training:
In de eerste stadia zijn alternatieve trainingsvormen mogelijk, zoals fietsen, zwemmen of cardiofitness. Daarnaast zijn activiteiten met het bovenlichaam gewoon mogelijk.

Geschikte oefeningen:
De onderstaande excentrische oefeningen versterken de spieren en zorgen voor voldoende flexibiliteit. Deze oefeningen komen uit de richtlijn voor de behandeling van achilles tendinopathie. Je kunt ze ook preventief doen.

Oefening 1

• Ga met de voorvoet op een verhoging staan. Bijvoorbeeld een traptrede. Ga hoog op de tenen staan met een gestrekte knie.
• Sta alleen op het aangedane been. Buig langzaam door de enkel, in 3 tot 4 seconden, totdat verder zakken niet meer gaat. Daarbij moet er spanning op de kuit blijven (excentrische contractie).
• Zet het andere been erbij en strek de enkel weer.
• Doe de oefening in 2 tot 3 sets van 15 herhalingen. Oefen tweemaal per dag en houd dit 3 maanden vol.
• Bij deze oefening mag er pijn optreden.

Oefening 2

• Deze oefening werkt op dezelfde manier als oefening 1. Alleen moet bij deze oefening de knie worden gebogen in plaats van gestrekt.

Beide oefeningen kunnen verzwaard worden. Draag daarvoor een verzwaarde rugzak tijdens het uitvoeren van de oefeningen. Per week mag het gewicht met een kilo toenemen. Raadpleeg een fysiotherapeut om zeker te weten dat je de oefeningen goed aanleert.

Koelen:
Koelen kan bij overbelasting een pijnstillend effect hebben, maar helpt niet altijd.

• Masseer de pijnlijke plek met een ijsblokje of leg er een coldpack tegenaan.
• Doe dit maximaal 10 minuten per keer.
• Leg een doek tussen het coldpack en de huid zodat de huid niet bevriest.

Meer informatie

Informatie van de Atletiekunie over achillespeesklachten
www.atletiekunie.nl

Informatie over sporten en gezondheid 
www.sportzorg.nl