Aandoeningen van de bloedplaatjes
Bloedplaatjes (trombocyten) zijn kleine schijfvormige cellen in het bloed. Ze zijn nodig voor de bloedstolling en voor het repareren van beschadigde bloedvaten. De plaatjes sluiten een beschadiging af door zich te hechten aan de binnenwand van het vat. De afsluiting is het begin van het korstje op de wond.
Bloedplaatjes leven gemiddeld tien dagen. Ze worden gevormd in het beenmerg en (onder andere) afgebroken in de milt.
Dokter Appke voor uw gezondheidsvragen
Bij een langdurige keelpijn wel of niet naar de huisarts? Heeft u een bijsluiter waar u niet uitkomt? Dokter Appke is er voor u!
- Snel én deskundig antwoord op uw gezondheidsvraag
- Online beeldbellen met een huisarts
- Stuur een foto mee van uw klacht
- Uw gegevens zijn veilig en blijven vertrouwelijk
- Ook 's avonds, in het weekend én op feestdagen bereikbaar
Bij een aandoening van de bloedplaatjes kan er sprake zijn van:
- een afname van bloedplaatjes (trombocytopenie)
- een toename van bloedplaatjes (trombocytose )
- een afwijking in de werking van de bloedplaatjes (trombocytopathie)
Oorzaken
Verschillende ziektes veroorzaken aandoeningen van de bloedplaatjes.
Afname
Het aantal plaatjes neemt af door:
- onvoldoende aanmaak van bloedplaatjes, bijvoorbeeld door leukemie , erfelijke aandoeningen of onderdrukking van het beenmerg met geneesmiddelen
- toegenomen afbraak van plaatjes, bijvoorbeeld door een vergrote milt of een auto-immuunziekte waarbij het afweersysteem zich richt tegen de eigen bloedplaatjes (Idiopathische Trombocytopenische Purpura)
- toegenomen verbruik van bloedplaatjes, bijvoorbeeld bij een diffuse intravasale stolling
Toename
Het aantal plaatjes neemt toe door:
- een verhoogde aanmaak van bloedplaatjes in het beenmerg door onbekende oorzaak (essentiële of primaire trombocytose)
- een verhoogde aanmaak door infecties, kwaadaardige aandoeningen en chronische ontstekingen (reactieve of secundaire trombocytose)
Afwijkingen in de werking van bloedplaatjes
Afwijkingen worden bijvoorbeeld veroorzaakt door:
- een aangeboren afwijking, zoals de ziekte van Glanzmann
- een verworven afwijking door medicijnen of door uremie bij nierfalen
Verschijnselen
Afname
Bij een afname van bloedplaatjes of een afwijking in de werking, bloedt de patiënt sneller. Blauwe plekken of onderhuidse puntbloedinkjes ontstaan gemakkelijker. Bloedingen duren langer en zijn zwaarder. Een bloeding in de hersenen, het maagdarmkanaal of de urinewegen kan levensbedreigend zijn.
Toename
Bij een toename van de bloedplaatjes heeft de patiënt nergens last van. Wel is de kans groter dat bloed vanzelf stolt in de bloedvaten (trombose).
Diagnose
De arts doet lichamelijk onderzoek. Ook vraagt hij naar de familiegeschiedenis en onderzoekt hij bloed en beenmerg.
Behandeling
De behandeling hangt af van het soort afwijking en van de oorzaak. Soms zijn transfusies met plaatjes nodig.
Meer informatie
Informatie van de Nederlandse Vereniging voor Hematologie
www.hematologienederland.nl/niet-oncologische-hematologie
Informatie van de afdeling Hematologie van UMCG over trombocytose
www.hematologiegroningen.nl/protocollen/index.htm
Informatie over aandoeningen van bloedplaatjes (Engels)
http://emedicine.medscape.com/article/201722-overview